Nieuws over waterkwaliteit
De Europese Nitraatrichtlijn heeft tot doel om nitraat uit agrarische bronnen in grond- en oppervlaktewater te verminderen. Elke lidstaat stelt zelf actieprogramma’s met maatregelen op. Inmiddels is het 7e actieprogramma (7APN) een feit, net als de regels en voorwaarden voor het nieuwe Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB).
De waterkwaliteit in Nederland is in de afgelopen tientallen jaren flink verbeterd, mede dankzij inspanningen van de agrarische sector. Toch zijn we er nog niet helemaal: de Nationale Analyse Waterkwaliteit uit 2020 van Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) en de Nitraatrapportage 2020 van Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) laten dit zien. Na onderhandelingen met de Europese Commissie over het nieuwe GLB, mogen agrariërs in Nederland met toestemming van de Europese Unie afwijken van de norm van 170 kilo stikstof uit dierlijke mest per hectare.
Verplichte bufferstroken en rol waterschap
Vanuit het GLB en het 7APN worden met ingang van 1 januari 2024 nieuwe regels voor verplichte bufferstroken ingevoerd. Het was de bedoeling om dat op 1 januari 2023 te laten plaatsvinden. Op 2 december liet minister Adema de Tweede Kamer weten dat de verplichte invoering van de aanleg van bufferstroken wordt uitgesteld tot 1 januari 2024. Dat komt omdat de minister rekening wil houden met de landbouwpraktijk. De termijn voor het wettelijk vastleggen van de verplichting neemt tien maanden in beslag. Dit zou betekenen dat de regelgeving naar verwachting rondom de zomer van 2023 kan worden gepubliceerd. Als de regelgeving over bufferstroken in die periode in werking treedt, betekent dat dit halverwege veel groeiseizoenen plaatsvindt. Dat is voor landbouwers ongunstig. In deze bufferstroken kan over ruim een jaar niet meer worden bemest, mogen geen gewasbeschermingsmiddelen worden toegepast en gelden ook beperkingen voor gewaskeuze. Eind september is hierover duidelijkheid gekomen. Komende maanden start het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) samen met de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) de communicatie hierover op. Medewerkers van het waterschap krijgen hier al veel vragen over, maar de regels zijn nog niet duidelijk. We gaan hieronder uit van de situatie op half november 2022, wat weten we nu wel?
- Langs alle wateren geldt in principe een bufferstrook van 3 meter, met de mogelijkheid terug te gaan naar 1 meter als de bufferstrook meer dan 4 procent van de oppervlakte van een perceel beslaat. Hierbij geldt de mogelijkheid terug te gaan naar 0,5 meter, als ook de 1 meter bufferstrook meer oppervlakte beslaat dan 4 procent van het perceel. De bufferstrook kan nooit smaller worden dan de huidige verplichte teeltvrije zone uit het Activiteitenbesluit. Bij wateren die voor de Kaderrichtlijn Water (KRW (Kaderrichtlijn Water)) zijn aangewezen, gaat een bufferstrook van 5 meter gelden. Dit zijn wateren die aan een bepaalde kwaliteit moeten voldoen. Hier bestaat ook de mogelijkheid om terug te vallen naar een smallere bufferstrook van 3 meter. Daarnaast is er een mogelijkheid terug te gaan naar 1 meter, als de 3 meter zone alsnog meer oppervlakte beslaat dan 4 procent van het perceel en de sloot niet breder is dan 10 meter. RVO gaat dit alles op kaarten intekenen.
- Voor ecologisch kwetsbare wateren gelden deze mogelijkheden om terug te gaan naar een kleiner gebied niet. Hierbij gelden altijd bufferstroken van 5 meter. Deze ecologisch kwetsbare wateren zijn aangewezen in bijlage I van het Uitvoeringsbesluit Meststoffenwet. Die is te vinden via wetten.overheid.nl.
- Ook voor droge sloten en greppels geldt dat er een bufferstrook moet worden aangehouden. Het gaat om 1 meter langs sloten, die onder normale omstandigheden, tussen 1 april en 1 oktober droog staan.
- Beweiding in de bufferstrook is toegestaan maar heeft gevolgen voor de hoeveelheid dierlijke mest die u op uw landbouwgrond mag gebruiken, want de nieuwe bufferstroken tellen niet meer mee in die mestplaatsingsruimte.
- Heb je bredere zones of bufferstroken begroeid met bloemenstroken? Of staan er bomen of struiken? Dan kan je soms vanuit het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) hiervoor een vergoeding aanvragen. De provincies gaan hiervoor gebieden aanwijzen. Hier ligt een mogelijke financiële tegemoetkoming voor u als agrariër. Lees hier meer over in het kader rechts over beheerpakketten.
De bufferstroken zijn bij wet geregeld via de Ministeriële regeling, gepubliceerd op 28 februari 2023. De regeling is ingegaan op 1 maart 2023.
| Bufferstrookbreedte | Hoofdregel | 1e berekening > 4% | 2e berekening > 4% |
|---|---|---|---|
| Ecologisch kwetsbare watergangen | 5 meter | blijft 5 meter | blijft 5 meter |
| KRW watergangen | 5 meter | 3 meter | 3 meter |
| KRW watervoerende sloot maximaal 10 meter breed | 5 meter | 3 meter | 1 meter |
| Overige watergangen | 3 meter | 1 meter | 0,5 meter |
| Droge sloten | 1 meter | blijft 1 meter | blijft 1 meter |
Heeft u naar aanleiding van dit artikel vragen over de exacte consequenties voor uw bedrijf over verlies van mestplaatsingsruimte, omgang met beweiding, welke gewassen mogen indien hoofdgewas geen grasland is en hoe nu om te gaan met ANLb bufferstroken? Voor dergelijke vragen kunt u het beste direct contact opnemen met RVO via de website (rvo.nl) of telefonisch.
